U większości kobiet pokutuje przekonanie, że cesarskie cięcie to zabieg kosmetyczny, który
„ułatwia” szybkie rodzenie. Trzeba jasno powiedzieć, że jest to bardzo skomplikowany zabieg chirurgiczny, a stopień jego komplikacji zależy od indywidualnej sytuacji pacjentki, co może
czasami stwarzać poważne problemy.Prof. dr hab. Mariusz Zimmer, Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.
Cesarskie cięcie polega na chirurgicznym otwarciu jamy brzusznej. Powoduje szereg następstw w organizmie kobiety i porównywalne jest do najtrudniejszych operacji. Kobiety powinny zdawać sobie sprawę, że może nieść szereg komplikacji medycznych. Oczywiście, w sytuacjach, w których cesarskie cięcie powinno być wykonane, zabieg jest przeprowadzany. Trzeba jednak pamiętać, że niedopuszczalne jest wykonywanie cesarskiego cięcia na życzenie. Do tego zabiegu istnieją ściśle określone wskazania medyczne. Bardzo istotną sprawą jest, aby medyczne wskazania były rzeczywiste a nie wymuszone przez pacjentki w różnych sytuacjach. Wprawdzie technikę wykonywania cesarskiego cięcia mamy opanowaną i w większości przypadków zabieg wieńczy sukces, ale zdarzają się sytuacje kończące się powikłaniami, takimi jak uszkodzenie pęcherza moczowego, jelita czy moczowodu. Wykonanie pierwszego cięcia cesarskiego musi być bardzo wnikliwie diagnozowane, ponieważ jego konsekwencje w kolejnych ciążach są bardzo duże i w większości przypadków skłaniają do wykonywania kolejnych cesarskich cięć.
Blizna i jej konsekwencje
Dla nas, lekarzy, najbardziej istotną sprawą jest, jak wygląda blizna ulokowana w obrębie mięśnia macicy, a nie ta, która znajduje się na skórze. Gojenie się każdej rany, również operacyjnej, wiąże się ze zrośnięciem przeciętych, sąsiadujących ze sobą tkanek. W przypadku cesarskiego cięcia zrosnąć muszą się nacięte tkanki jamy brzusznej. Nie zawsze jednak zrastają się one w sposób anatomiczny, ponieważ może się zdarzyć, że do miejsca nacięcia wrasta sąsiadujący z nim narząd, na przykład pęcherz moczowy czy jelita. Utrudnia to gojenie się rany, a czasami stanowi zagrożenie życia przy kolejnych wejściach do jamy brzusznej, na przykład przy kolejnym cesarskim cięciu bądź innej operacji ginekologicznej. Mięsień macicy raz nacięty, nawet po prawidłowym zrośnięciu się tkanek, nigdy nie będzie taki, jak przed cięciem cesarskim. Blizna nie jest bowiem tak rozciągliwa, jak elastyczny, nienacięty mięsień. Konsekwencją jest mniejsza wytrzymałość macicy na rozciąganie w miejscu blizny. Ma to znaczenie dla kobiet planujących kolejne porody, ponieważ pojawia się niebezpieczeństwo pęknięcia macicy w ciąży. Istnieje też ryzyko zagnieżdżenia się zarodka w bliźnie, co stanowi zagrożenie dla życia matki; takiej ciąży nie jesteśmy w stanie utrzymać i kontynuować – traktujemy ją jako ciążę pozamaciczną. Ekstremalnie niebezpieczną sytuację stwarza także wrośnięcie łożyska w bliznę podczas kolejnej ciąży, co może doprowadzić do perforacji przedniej ściany macicy. Sytuacja taka nazywana jest łożyskiem przerastającym mięsień macicy.
Kiedy leczyć bliznę?
Optymalnie, jeśli blizna zrośnie się na całej swej długości. U wielu kobiet pojawia się jednak defekt blizny po cięciu cesarskim. Ważne jest, aby pacjentki zgłaszały się po porodzie na kontrole ginekologiczne, aby w nieciężarnej macicy zobaczyć, czy blizna po cięciu cesarskim prawidłowo się zrosła, czy też pojawił się defekt. W zależności od stopnia defektu ustalamy, czy jest on groźny dla pacjentki, czy nie. Dalsze postępowanie zależy od tego, czy kobiety nie chcą już dalej rodzić, czy też planują kolejną ciążę. Pacjentki, które nie chcą już rodzić – o ile blizna nie stanowi problemu klinicznego w postaci dolegliwości bólowych, plamienia – mogą z defektem spokojnie żyć. Natomiast jeśli jest to
uciążliwość dużego stopnia, z blizny wydostaje się wydzielina bądź defekt powoduje odczyny zapalne, stany takie należy leczyć – najczęściej farmakologicznie. Pacjentki z defektem, które planują zajście w kolejną ciążę, muszą być dokładnie zdiagnozowane pod kątem możliwości wystąpienia powikłań. W zależności od stopnia defektu są kwalifikowane do działania naprawczego – operacji, którą można przeprowadzić przezpochwowo, metodą otwarcia jamy brzusznej bądź laparoskopowo. Jeśli natomiast defekt jeszcze nie wymaga operacji, to każda następna ciąża musi być traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka i pilnie obserwowana pod kątem ryzyka pęknięcia macicy. Blizna tworząca się na skórze jest blizną kosmetyczną. Jej pojawienie się i właściwości związane są bardzo często z cechami osobniczymi. U niektórych osób nacięcia skóry powodują, że tkanka zrasta się nieestetycznie w typie bliznowca. Na rynku są dostępne preparaty aplikowane na skórę, których zadaniem jest poprawić wygląd blizny, a także służące temu celowi metody medycyny estetycznej, np. laseroterapia.
Z poważaniem Prof. Mariusz Zimmer
(fragmenty tekstu opublikowane w czasopismach popularyzujących dbanie o stan zdrowia)